چند نکته ضروری
**************************************
مقدمه
آنچه که ما را به فضای تحقیقی و یا نوشتاری در حوزه تحقیق علمی سوق میدهد ماحصل چندین فرایند فکری و عملی است که هر کدام به نوبه خود دارای ویژگیها و مولفههای مخصوص به خود است. شاید هر کدام از این مراحل و یا عملیات به تنهایی خروجی مخصوص به خود داشته باشد اما آنچه که عامل تأثیرگذار در حوزه علمی است تحقیق و روشمند بودن آن است نه نوشتار. فرایند فکری و روشمند است که منجر به تولید علم خواهد بود تحقیق فرآیند ساخت ترکیب جدیدی از مولفههای موجود است. اختراعات و اکتشافات نیز همین است. اختراع خلق چیزی نیست بلکه کشفی است که از پس ترکیب متغیرهای موجود ایجاد میشود.
در این مختصر به ویژگیهای کلی یک مقاله علمی پرداخته میشود. البته در مواردی که نیاز به ارائه مطالبی مربوط به روش تحقیق باشد بیان خواهد شد. دقت در رعایت این معیارها، محتوای علمی و نوشتاری ما را به سوی یک انسجام در مطالب و ارائه سوق میدهد و امکان پذیرش آن را در فضای علمی مانند نشریات و کنفرانسها فراهم میسازد.
**************************************
تفاوت تحقیق با مقاله
خیلی از کسانی که میخواهند مقاله علمی یا پژوهشی بنویسند تفاوتی بین این دو قائل نیستند. در بسیاری از مقالاتی که حتی در نشریات معتبر منتشر میشود اساساً کار تحقیقی انجام نشده است البته جستجویی درکار بوده است ولی به این جستجو، تحقیق گفته نمیشود، گردآوری اطلاعات و تنظیم آنهاست.
یکی از تفاوتهای تحقیق با تألیف نیز همین است. تألیف گردآوری اطلاعات، تنظیم آنها و تدوین است البته در تآلیف نوآوری نیز وجود دارد و خیلی از مواردی که در مسیر کار تحقیق طی میشود در تألیف نیز خواهد بود.
تحقیق ارائه یک مدل جدید است. یعنی با اطلاعات موجود و با استفاده از فکر خود بتوانیم کشف جدیدی را انجام دهیم. در تحقیق باید برای حل مسأله یا مشکل راهی ارائه کند تا با بکار بستن آن مشکل مرتفع شود.
مقاله یا نوشتار میتواند خروجی یک تحقیق باشد همانطور که تدریس، تالیف، سخنرانی و تبلیغ میتوانند خروجیهای دیگر تحقیق باشند. اگر دامنه خروجیهای کار تحقیق را وسیعتر کنیم خواهیم دید که کار رسانه نیز میتواند خروجی کار تحقیقی باشد به عبارت دیگر یک تألیف، سخنرانی، تدریس، تبلیغ، فیلم سینمایی میتواند بر اساس یک کار تحقیقی شکل گرفته باشد یعنی پشتوانه تحقیق داشته باشد و میتواند فقط از اطلاعات موجود استفاده کرده و نهایتاً به بیانی دیگر کار خود را ارائه کند.
پس اگر سخن از مقاله است منظور عملیات پژوهش نیست.